«حب»؛ يعنى، رغبت و ميل انسان به چيزى. اگر اين ميل باطنى و رغبت دل به چيزى شديد و قوى شود، آن را عشق می نامند1.

جايگاه حب اهل بيت‏(عليه السلام) را بايد از قرآن و روايات اخذ كرد.
در اهميت و جايگاه محبت اهل بيت‏(عليه السلام) همين بس كه قرآن، آن را تنها پاداش رسالت پيامبر(صلی لله ‏عليه‏ و آله) معرفى كرده است:
«قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى‏»2؛ « بگو از شما هيچ پاداشى درخواست نمى‏كنم، جز آنكه نزديكان مرا دوست بداريد».
رسول اكرم‏(صلى ‏الله‏ عليه‏ و آله) مى‏فرمايد: «لا يؤمن احدكم حتى اكون احبّ اليه من ولده و والده و الناس اجمعين»3؛ «هيچ كس از شما ايمان ندارد؛ مگر اينكه من نزد او، از فرزندانش و پدرش و همه مردم محبوب‏تر باشم».

آن حضرت اصل ايمان را مشروط به «حبّ» خود مى‏داند و در روايتى ديگر براى آن، مرتبه بالاترى معرفى مى‏كند: «لايؤمن عبد حتى اكون احب اليه من نفسه ويكون عترتى احب اليه من عترته و يكون اهلى احب اليه من اهله و يكون ذاتى احب اليه من ذاته»4؛ «هيچ بنده‏اى ايمان ندارد، مگر اينكه من نزد او، از خودش محبوب‏تر باشم و ذريه من پيش او، از ذريه خودش محبوب‏تر باشد و اهل من پيش او، از اهل خودش محبوب‏تر باشند و ذات من نزد او، از ذات خودش محبوب‏تر باشد».

پيامبر(صلى ‏الله ‏عليه ‏و آله) در اين روايت، شرط ايمان را حُب خود و اهل‏بيت خويش - آن هم در مراحل بالاتر - معرفى كرده است؛ زيرا به طور معمول انسان به خود علاقه شديدى دارد و او نزد خود از همه محبوب‏تر است؛ سپس فرزندانش و آن گاه ديگر نزديكان او.

اما وقتى انسان در حُب كسى، به مرتبه بسيار بالا مى‏رسد، او را بر خود و فرزندان، نزديكان و همه كسان ديگر ترجيح مى‏دهد و اين همان مرتبه شديد و قوى حب است كه به آن «عشق» مى‏گويند. بنابراين حب اهل بيت و ائمه اطهار(عليه السلام)، بايد در حد اعلا باشد و هر اندازه از اين حد فروتر باشد، به همان اندازه ايمان شخص، نقص و كاستى دارد.

به عبارت ديگر درجات ايمان با درجات حبّ پيامبر اكرم‏(صلى‏ الله ‏عليه‏ و آله) و اهل بيت‏(عليه السلام) پيوستگى دارد و با آن سنجيده مى‏شود.

******************

دوستى اهل بيت‏(عليهم‏السلام) در عمل‏

امام باقر(عليه السلام) مى‏فرمايد: «يا جابر! بلّغ شيعتى عنّى السلام و اعلمهم انه لا قرابة بيننا و بين اللّه عزوجل و لا يتقرّب اليه الا بالطاعة يا جابر من اطاع اللّه و احبنا فهو ولينا و من عصى اللّه لم ينفعه حبنا»5؛ «اى جابر! از طرف من، به شيعيانم سلام برسان و به آنان اعلام كن كه هيچ قرابت و خويشاوندى بين ما و خداى عزوجل نيست و فقط با اطاعت و بندگى به درگاه الهى تقرّب مى‏يابد. اى جابر! هركس خدا را اطاعت كند و همراه آن به ما محبت ورزد، دوست و محبّ ما است و هركس خدا را معصيت كند، حب ما برايش نافع نيست».
بنابراين اولين شرط حب اهل بيت‏(عليهم‏ السلام)، اطاعت از حق تعالى و پرهيز از گناه است. ممكن است كسى درجه پايين محبت (همان ميل باطنى و رغبت درونى) را داشته باشد؛ ولى عملاً اهل معصيت هم باشد! چنين حبّى، چندان سود بخش نيست. البته معصيت‏هاى اتفاقى - كه بعد از آن توبه باشد - باعث نمى‏شود حب اهل بيت‏(عليه السلام) سودى نبخشد.

حضرت على‏(عليه السلام) فرمود: «انا مع رسول ‏الله و معى عترتى على الحوض، فمن ارادنا فليأخذ بقولنا وليعمل بعملنا...»6 ؛ «من با رسول خدا(صلى ‏الله‏ عليه‏ و آله) در حالى كه عترت من هم با من هستند، بر حوض اشراف داريم. پس هر كس ما را مى‏خواهد، هم بايد گفتار ما را بگيرد و هم عمل ما را، عمل كند …». بنابراين محبت بايد در عمل جلوه‏گر شود.

*************

 

راه‏هاى كسب دوستى اهل‏بيت‏(عليهم‏السلام)‏

 

1. معرفت اهل بيت‏(عليه السلام): در پرتو معرفت امام، به كمالات و ويژگى‏هاى او بيشتر واقف مى‏گرديم و اين آشنايى به طور طبيعى شيفتگى و محبّت را در پى دارد.

...

pan style="font-size: 14pt; font-family: tahoma, arial, helvetica, sans-serif;">امام صادق‏(عليه السلام) مى‏فرمايد: «الامام عَلَم بين اللّه عزوجل و بين خلقه، فمن عرفه كان مؤمنا و من انكره كان كافرا»7؛ «امام آن شاخص آشكار است كه بين خداى عز و جل و خلقش قرار گرفته است. پس هر كس او را شناخت، مؤمن مى‏گردد و هر كس او را انكار كرد ، كافر مى‏گردد». مؤمن بودن، فرع بر شناخت امام است.

2. اطاعت از اهل بيت‏(عليه السلام): اگر كسى شناخت لازم و كافى از اهل بيت‏(عليهم‏السلام) پيدا كرد، اطاعت از آنان را بر خود لازم مى‏داند؛ ولى گاهى شناخت در آن حد بالا نيست، در اين صورت چه بسا نسبت به اوامر آنان سرپيچى كند! عصيان به هر اندازه باشد، به همان مقدار كدورت و بغض مى‏آورد. كدورت و بغض، ضد صفا و حب است. پس هر اندازه نسبت به اوامر آنان عصيان شود، به همان اندازه بغض و كدورت نسبت به آنان در دل ايجاد مى‏شود و برعكس، هر اندازه نسبت به اوامر آنان اطاعت شود، به همان اندازه حب و صفا، دل را فرا مى‏گيرد.

امام رضا(عليه السلام) مى‏فرمايد: «اللهم انى اسئلك … العمل الذى يبلغنى حبك …»8 ؛ «خدايا! از تو آن عملى را مسألت مى‏كنم كه حب تو را به من برساند». بنابراين يكى از راه‏هاى عملى وصول به «حب اهل بيت‏(عليه السلام)»، اصل عمل و اطاعت است.

3. توسّل با معرفت: در پرتو شناخت امام، مى‏فهميم همه چيز ما به او وابسته بوده و وى واسطه فيض و كمال است9. اگر توسل با شناخت و توجه همراه باشد، ترنم عارفانه و عاشقانه‏اى است كه حب را در دل بيش از پيش مى‏پروراند.

******************************************

پي نوشت ها:
1. با استفاده از: طريحى، مجمع البحرين، ج 2، ماده «حبب».
2. شورى (42)، آيه 23.
3. ميزان الحكمه، ج 2، ص 236، ح 3197.
4. همان، ح 3199.
5. همان، ص 238، ح 3211.
6. همان، ح 3212.
7. همان، ج 1، ص 170، ح 839.
8. همان، ح 3093.
9. براى آشنايى بيشتر به زيارت «جامعه كبيره» رجوع كنيد.

« الوتر الموتور» در زيارت عاشورا چه معني ولايي دارد؟ آيا فقط همين ترجمه اي است كه در زيارت عاشورا آمده است يا تفسير ديگري دارد؟
السَّلامُ عَلَيْكَ يا ثارَ اللّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ وَ الوِتْرَ المَوْتُورِ: سلام بر تو اى خون خدا و فرزند خون او سلام بر تو اى يگانه دوران، (ثار: مخفّف ثائر، به معناى خون و طالب خون است.

وِترِ موتور، مثل يومِ أيوم و ليلِ اليل و حجرِ محجور و قدَرِ مقدور و وعدِ موعود تأكيد است يا به معناى فردى كه كسانش كشته شده باشند و يكّه و تنها مانده باشد).

وتر به معنی فرد است و موتور به کسی می گویند که از بستگان وی کسی یا کسانی کشته شوند اما او نتواند حق آنان را از قاتلین باز ستاند و به همین سبب به امام حسین(علیه السلام) الوتر الموتور می گویند.
حضرت‌ سيد الشهدا (ع) انسان‌ منحصر به‌ فرد و نمونه‌
«حضرت‌ سيد الشهدا انسان‌ منحصر به‌ فرد و نمونه‌ اي‌ بود كه‌ فضايل‌ و مناقب‌، معجزات‌ و كرامات‌، مكارم‌ اخلاق‌ و محامد اوصاف‌، محبوبيت‌ و نفوذ اجتماعي‌ و اعتراف‌دشمنان‌ به‌ شخصيت‌ بي‌ نظير آن‌ حضرت‌ نشاني‌ از «والوتر الموتور» است‌.

آن‌ شخصيتي‌كه‌ در كنار «آية‌ مودت‌» «در ميان‌ اهل‌ البيت‌» همراه‌ با «آية‌ تطهير» و در جاي‌ ديگر «آية‌مباهله‌» قرار دارد و همة‌ اينها نشان‌ِ مقام‌ و مرتبت‌ سيد الشهدا است‌. پس‌ حسين‌(ع) نيزدر فضايلي‌ كه‌ آيات‌ شريفة‌ قرآن‌ در مورد حضرت‌ پيامبر (ص) و پدر و مادر بزرگوارشان‌ ذكر كردند، شريك‌ مي‌باشند.

آنچه‌ حائز اهميت‌ است‌، اين‌ كه‌ چرا حضرت‌ سيد الشهدا را «الوتر الموتور» يعني‌شخصيت‌ منحصر به‌ فرد مي‌دانيم‌، با توجه‌ به‌ اين‌ كه‌ در كنار شخصيت‌هايي‌ هم‌ چون‌، ساير ائمة‌ طاهرين : نيز هر كدام‌ در زمان‌ خودشان‌ مأمور نشر معارف‌ و حقايق‌ اسلام بودند و سر انجام‌، زندگي‌ پربركت‌ آنها نيز به‌ شهادت‌ خاتمه‌ يافت‌.

همة‌ ائمة‌ طاهرين مظهر اسما و صفات‌ حق‌اند و حسين‌(ع) نيز همين‌ گونه‌ است‌. آنچه‌ باعث‌ شده‌ كه‌ ايشان را «والوتر الموتور» بگويند، نحوة‌ شهادت‌ و قيام‌ با بركت‌ حضرت‌ بود كه‌ در آن‌ مقطع‌ از تاريخ‌، آن‌ چنان‌ آثاري‌ از خود بر جاي‌ گذاشت‌ كه‌ اگر اين‌ شهادت‌ واقع‌ نمي‌شد، امروز اثري‌ از اسلام‌ باقي‌ نمانده‌ بود و اين‌، حضرت‌ سيد الشهدا بود كه‌ با شهادت‌ خود، فرزندان‌دلبند و اصحاب‌ با وفايش‌، اسلام‌ را بيمه‌ نمود.

لذا پيامبر (ص) بقا و دوام‌ مكتب‌ حيات‌بخش‌ اسلام‌ و اهداف‌ و برنامه‌ هاي‌ خود را در وجود مقدس‌ ابا عبدالله (ع) خلاصه‌ نموده‌، فرمود:

«حسين‌ مني‌ و انا من‌ حسين‌».

حسين خون خدا و يگانه دوران: آرى! او خون خدا و فرزند خون خدااست.

_____________

منبع: پرسمان